Kahvenin Tarihi ve Kilometre Taşları
Kahvemizi demlediğimizde kahvenin tarihi aklımıza gelmez. Genellikle tadı ve bize nasıl hissettirdiğiyle ilgileniriz, hepsi bu! Ama biliyor musunuz, kahve her zaman bugün bildiğimiz gibi değildi.
Şimdi geçmişe dönelim, bunun için zaman makinesine ihtiyacımız yok. Kahvenin kökenine geri dönelim ve tarih boyunca kilometre taşlarına bir göz atalım.
Kahvenin Tarihi Nasıl Başladı?
Kahve harika bir şey. Dünyadaki ikinci büyük ticari meta. Ve bazen, harika şeyler yanlışlıkla olur!
Kahvenin keşfi, kültürler ve nesiller arasında değişiklik gösteren bir hikayedir. Ancak tekrar tekrar anlatılan bir hikâye var. Kahvenin kökeniyle ilgili en güzel hikâye işte şöyle…
850 yılında Etiyopya’da, Kaldi adında bir keçi çobanı vardır. Kaldi bir gün keçilerinin alışılmadık şekilde davrandığını fark eder. Keçiler kırlarda sıçrayıp durmaktadır, enerjileri her zamankinden fazladır. Kaldi’nin kafası çok karışmıştır ancak bir noktada keçilerinin tuhaf, kırmızı bir meyve yediğini fark eder.
Meyveleri kendisi de dener ve verdikleri enerjiyi hisseder. Heyecanla kahveleri yerel bir keşişe götürür. Keşiş, Kaldi’nin delirdiğini düşünür ve hemen meyveleri ateşe atar. Kahvelerin şeytanın işi olduğunu iddia eder. Ancak çok geçmeden manastır taze kahve kokusuyla dolar.
Genç keşişler isyan eder ve meyveleri ateşten alırlar. Bir süre soğumalarını bekledikten sonra bir bardak suya koyup içerler. Artık yeniden enerjileri vardır ve bu sayede bütün gece dua edebilirler. Ve keşişler nereye giderlerse gitsinler bu “büyülü meyveleri” de yanlarında götürdüler.
Kahvenin Zaman Çizelgesi
Kahvenin tarihi Etiyopya kahvesine kadar geri dönebilir ancak dünyanın geri kalanına yayılması çok da uzun sürmedi. İyi şeyler uzun süre sır olarak kalmaz. Kahvenin karmaşık bir geçmişi olabilir ama yine de kilometre taşlarına bir göz atalım.
14. yüzyıl
Etiyopyalılar, kahvenin tıbbi ve iyileştirici özelliklere sahip olduğuna inanıyorlardı. Hızla önemli bir meta haline geldi ve Arap Yarımadası’na yayıldı. 14. yüzyılda Yemen’e ulaştı ve ticaret başladı.
İlk başta “uyumayı önleyen” anlamına gelen “qahwa” olarak adlandırıldı.
16. yüzyıl
Kahve çılgınlığına yakalanan sonraki ülkeler; İran, Mısır, Türkiye ve Suriye oldu. Elbette, her ülkenin içeceğinin kendine özgü olması gerekiyordu. Böylece yeni çeşitler ve gelenekler doğdu. Örneğin, Türk kahvesinin kendine özgü bir tadı olması için tarçın, anason ve diğer baharatlar kullanıldı.
Halka açık kahvehaneler kuruldu ve böylece kahve sosyal bir içecek haline geldi. Arkadaşlarla zaman geçirmenin ve yerel dedikodular hakkında konuşmanın bir yolu oldu. Kahve içerken genellikle oyunlar oynandı ve yerel sanatçılar eğlence performansları sergiledi. İnsanlar ayrıca kahveyi evde de demlediler ve dostlarını kahve ritüelinin tadını birlikte çıkarmaya davet ettiler.
17. yüzyıl
Kahve, Avrupa’ya doğru yola çıktı ve karışık duygularla karşılandı. Bazı insanlar bu yeni içeceği memnuniyetle karşılarken bazıları da “Şeytanın acı daveti” olarak adlandırdı. 1615 yılında Venedik’te, yerel din adamları kahveyi lanetlediler. Ancak Papa VIII. Clement, İtalyan kahvesini çok sevdi ve içilmesine izin verdi.
Avrupa genelinde kahve evleri açıldı. İngiltere’de “penny üniversiteleri” kuruldu. Burada insanlar bir kahve ve sohbet için bir penny ödüyorlardı. O zamanlar kahvaltı içeceği alkoldü. Bunun yerini kahve aldı ve insanlar bu ekstra enerjiden keyif aldıklarını gördüler. Alkollü içeceklere göre daha üretken olduklarını tahmin edebilirsiniz!
Kamu sarhoşluğu daha az problem olur hale geldi, çünkü kahve evleri daha yaygın buluşma yerleri haline gelmişti. Bar sahipleri karlarındaki düşüşü fark ettiler ve kahvenin Arap kökenlerine saldırdılar.
1773 yılı
The Boston Tea Party, kahve içme dünyasında bir dönüm noktası oldu. Bundan önce Amerika’da tercih edilen içecek çaydı. Ancak koloniciler, ağır çay vergisi uygulamaya çalışan Kral III. George’a isyan ettiler. Çayları ticaret gemilerinden aşağı attılar. Kahve, ABD’de en çok tercih edilen içecek haline geldi.
18. yüzyıl
1817 yılı
Kahve ekimi Hawaii’ye kadar ulaştı. İlk başarılı meyve bahçeleri 1825’te kuruldu. O zamanlar çiftçiler bunların “dünyanın en iyi kahveleri” olacağını bilmiyorlardı. Hawaii Kona kahvesi çok yakında gün yüzüne çıkacaktı.
1871 yılı
Amerika’da kahve daha teknik hale geldi. John Arbucle, kahveyi doldurup, tartıp, ağzını kapatıp etiketleyebilecek bir makine icat etti. Artık kahveyi topluca üretip satma olanağına sahipti. Dünyanın en büyük kahve ithalatçısı oldu. Güney Amerika’da kahve ticareti yapan her geminin sahibi de Arbucle’dı.
19. yüzyıl
1900 yılı
Vakumlu paketleme teknolojisi bize bugün beklediğimiz tazeliği verdi. Hills Kardeşler, kahve çekirdeğini mümkün olan en iyi şekilde korumak için havayı kahve ambalajından çıkardılar. Böylece kahve daha uzun süre taze kalabilir hale geldi. Bu yöntem günümüzde de kullanılmaktadır.
1901 yılı
İlk espresso makinesinin tanıtımı yapıldı. Luigi Bezzera adlı bir İtalyan tarafından tasarlanmıştı. Kahvenin suyla karışması için yüksek basınçlı buhar kullanmıştı. Hikâye, espresso makinesinin, Luigi’nin çalışanlarının kahve molaları çok uzun sürdüğü için zaman kazanma amacıyla ortaya çıktığını gösteriyor!
Espresso makinesi, herkesin o zamana kadar demlediğinden çok daha hızlı kahve demleyebilmesini sağladı. Tabii ki, ilerleyen yıllarda teknolojisi gelişti. 1901’de espresso makinesi bugün gördüklerimizden çok daha farklı görünüyordu.
1972 yılı
Ohio’lu bir girişimci kahveyi hepimizin mutfağına kadar getirdi. “Mr. Coffee” diye bilinen bir makine icat etti. Bu, evler için üretilen ilk kahve makinesiydi. 1970’lerin sonunda 40.000 adet satıldı! Böylece insanlar, mutfaklarında kahve evlerinde içtikleri kahvenin kalitesini artık evlerinde de elde edebiliyorlardı.
2006 ve Günümüz
Günümüzde sınırsızca kahve içebileceğimizi biliyoruz. Kahve artık, çekirdekten ve sudan çok daha fazlası. Özel kahveler piyasada daha fazla yer alıyor.
Her yıl 400 milyar bardak kahve içiyoruz. Tüm bunlar için Etiyopya’daki keçilere teşekkür ediyoruz!
Siz de Kali’nin keçilerinin kahvesinin tadına bakmak isterseniz, Sezy Coffee Ethiopia Yirgacheffe ve Sezy Coffee Ethiopia Sidamo kahvelerimizi denemenizi öneririz.
Afiyet olsun!